Ο Heinz Lichtenegger της Pro-Ject είναι μάλλον εύθυμος χαρακτήρας. Και γιατί να μην είναι, άλλωστε, αφού πρόκειται για το μεγαλύτερο ίσως κατασκευαστή πικάπ στον κόσμο. Για σκεφθείτε: Εν έτει 2009 κάποιος εξακολουθεί να φτιάχνει πικάπ σε ευρεία κλίμακα - όχι απλώς σε «audiophile» ποσότητες. Μάλιστα, φίλοι μου, η Pro-Ject κατασκευάζει πικάπ με τις χιλιάδες.
Μέχρι πρόσφατα, όμως, βρίσκονταν στη χαμηλή ή τη μεσαία κατηγορία τιμής. Σε μία από τις περασμένες Εκθέσεις του Μονάχου -νομίζω πέρυσι- συνάντησα τον Heinz στο περίπτερο της Pro-Ject και ήταν ενθουσιασμένος για ένα νέο πλατό που επρόκειτο να βγάλει σε κυκλοφορία. Ήξερα ότι είχε βλέψεις για το high-end, όπως ήξερα ότι είχε κατασκευάσει κάποια πολύ ακριβά μοντέλα για λογαριασμό άλλων εταιρειών. Ωστόσο, αυτό το μοντέλο θα ανήκε στην γκάμα της Pro-Ject και θα σχεδιαζόταν έτσι ώστε να δέχεται 12ιντσους βραχίονες - κάτι που δεν ταιριάζει σε φθηνά πικάπ.
Ο Heinz, όμως, χαμογελούσε πιο πλατιά από όσο τον είχα συνηθίσει. «Τι σου θυμίζει αυτό, Ken;» με ρώτησε, δείχνοντάς μου ένα πανέμορφο πικάπ με κλασικό, ορθογώνιο, γυαλιστερό ξύλινο σασί. Χωρίς δισταγμό, απάντησα: «Μέσα δεκαετίας ’70, πιθανώς ένα Micro-Seiki». Με αχαλίνωτη χαιρεκακία και καμάρι, ο Heinz είπε: «Ακριβώς!».
Χωρίς να υπεισέλθω στο ανιαρό θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων -άλλωστε, οι Κινέζοι το έχουν καταργήσει-, ο Heinz γρήγορα μου εξήγησε ότι δεν επρόκειτο για αντίγραφο, διότι περιλάμβανε εξ ολοκλήρου φρέσκες σχεδιαστικές λεπτομέρειες.
Μόνο από πλευράς αισθητικής προσέγγιζε τα μεγάλα ξύλινα γιαπωνέζικα πικάπ προ 30 ή 40 ετών, άρα ήταν πιο πολύ φόρος τιμής. Ωστόσο, αυτό είναι εκτός θέματος, διότι μου αρέσει το ρετρό στιλ και ήταν ξεκάθαρο πως κατά τα άλλα επρόκειτο για ένα μοντέρνο πικάπ με οδήγηση ιμάντα, υποχρεωμένο να υπηρετεί τις προσδοκίες του 2009.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ
Παρά την απλότητά του (είναι με μια πρώτη ματιά απλώς ένα χειροκίνητο πικάπ με οδήγηση ιμάντα), το Xtension περιλαμβάνει μυριάδες τεχνικές λεπτομέρειες. Με το που θα το σηκώσετε, καταλαβαίνετε ότι ένα πράγμα που έχει κοινό με τις Micro-Seiki αντίκες είναι η στιβαρή κατασκευή, που οδηγεί σε βάρος 20 κιλών, χωρίς το βραχίονα.
Μέγιστη συνεισφορά σε αυτό έχει ένα κεντρικά τοποθετημένο μεταλλικό κομμάτι, μονταρισμένο να παρέχει το κέντρο βάρους του πικάπ. Το πλατό είναι ένα σάντουιτς (που αποσβένει με σορμποθάνη) ειδικού κράματος αλουμινίου συνδυασμένου με ένα φιξαρισμένο ματ από βινύλιο, ενώ παρέχεται και ένα ορειχάλκινο clamp. Το πλατό οδηγείται περιφερειακά από έναν ιμάντα τετράγωνης διατομής, μέσω ενός πολύ χαμηλού θορύβου μοτέρ, και υποστηρίζεται από ένα μαγνητικό αντεστραμμένο ρουλεμάν με κεραμικό προστατευτικό.
Το πανέμορφο σασί ενσωματώνει επίσης το Speed Box SE της Pro-Ject για «πολύ ήσυχα μοτέρ», το οποίο παρέχει ηλεκτρονική αλλαγή ταχύτητας μεταξύ 33 και 45 στροφών με απόλυτη ακρίβεια περιστροφής. Το σασί είναι γεμάτο μεταλλικούς κόκκους που προσφέρουν απόσβεση και στηρίζεται σε μαγνητικής ανάρτησης ποδαράκια ρυθμιζόμενου ύψους, που εξασφαλίζουν απομόνωση από τους εξωτερικούς κραδασμούς.
Οι βραχίονες προσαρμόζονται σε εναλλάξιμη βάση με φόρτιση μάζας. Η εταιρεία συστήνει κάποιον από τους νέους βραχίονες της Ortofon ή τον Pro-Ject Evolution (με τον οποίο έγινε η δοκιμή), αλλά πιθανότατα θα σας παράσχει βάση για οποιονδήποτε βραχίονα επιθυμείτε.
Οι ενδιαφέρουσες μικρολεπτομέρειες αφθονούν, χωρίς να αφήνουμε απέξω το όμορφα κατασκευασμένο καπάκι, την προσαρμογή ενός αλφαδιού (κοντά στη βάση του βραχίονα) και την οθόνη ένδειξης της ταχύτητας. Η συνολική εικόνα αποπνέει μια αίσθηση πολυτέλειας και λεπτής παρουσίας: αυτό το πικάπ προκαλεί μεγαλύτερη εντύπωση από το επιβλητικό SME 30/12, που στοιχίζει και πέντε φορές ακριβότερα.
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
Η Pro-Ject προσφέρει το Xtension σε τέσσερα διαφορετικά γυαλιστερά φινιρίσματα: μηλιά, κερασιά, ελιά και πιάνο. Όλα είναι πανέμορφα, αλλά το ξύλινης υφής φινίρισμα εκφράζει καλύτερα τη χρυσή εποχή, σε σχέση με τη μαύρη έκδοση του πικάπ, που μοιάζει διαστημική. Ας δούμε τώρα τις επιλογές «πακέτου».
Αφού αποφασίσετε για το φινίρισμα, μπορείτε να επιλέξετε μία από τις παρακάτω εναλλακτικές που προσφέρει η εταιρεία όσον αφορά τον βραχίονα: με Pro-Ject 9cc 9 ιντσών, με Pro-Ject 12cc 12 ιντσών, με Pro-Ject 9cc Evolution (τον οποίο και δοκίμασα), με Ortofon AS-212S, με Ortofon RS-212D, με Ortofon AS-309S, με Ortofon RS-309D και χωρίς βραχίονα.
Ουφ! Αρκετές επιλογές, αλλά αυτό το πικάπ αξίζει την καλύτερη, οπότε βάλτε κατά νου να ξοδέψετε 4.300 ευρώ για το σετ, όπως το δοκίμασα εγώ, ή επιλέξτε ανάμεσα στα 4.800 και 5.300 ευρώ για κάποιον από τους Ortofon ΑS-212. Όπως το θέτει ο Heinz, «Μπορείς να το πάρεις 10% φθηνότερα με 9ιντσο βραχίονα, αλλά δεν έχει νόημα κάτι τέτοιο για ένα πικάπ τόσο καλό όσο το Xtension».
Η Pro-Ject αναφέρει ότι ο Evolution 12cc λανσάρει την τεχνολογία Generation 2 carbon, αφού είναι ένας μονοκόμματος βραχίονας με ανθρακονήματα. Το κωνικό σχήμα του έχει ως στόχο την αποφυγή ανάκλασης στάσιμων κυμάτων.
Οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες περιλαμβάνουν ένα ανθεκτικό στους συντονισμούς υψηλής μάζας σύστημα ρουλεμάν τύπου cardan, ένα ανάστροφο ρουλεμάν με τέσσερις σκληρυμένες υψηλών προδιαγραφών μπίλιες, εύκολη ρύθμιση του ύψους και του VTA μέσω μιας βίδας, δυνατότητα ρύθμισης του αζιμούθιου με περιστροφή του σώματος του βραχίονα, κορυφαίας ποιότητας χάλκινη εσωτερική καλωδίωση, ένα μηχανισμό ανύψωσης του βραχίονα με απόσβεση σιλικόνης, που αποδείχθηκε πολύ απαλός, αντίβαρο βελτιστοποιημένο όσον αφορά τους συντονισμούς και ενισχυμένο με σορμποθάνη, αποσυζευγμένο από το βραχίονα, και αντιολίσθηση με σκοινάκι.
Ο βραχίονας είναι όμορφος και εύκολος στις ρυθμίσεις, μιας που συνοδεύεται από τέσσερα διαφορετικά αντιβαράκια, για να είναι δυνατή η προσαρμογή μεγάλης γκάμας κεφαλών.
Την τελευταία στιγμή της δοκιμής ήρθε από την Ortofon η νέα κεφαλή Cadenza. Δεν έχω πολλές λεπτομέρειες να σας πω, μόνο ότι είναι μέλος μιας νέας ομάδας αποτελούμενης από τέσσερα μοντέλα με τιμές που κυμαίνονται από 950 έως 2.000 ευρώ.
Το μοντέλο της δοκιμής ήταν η Bronze, ένα σκαλί κάτω από το κορυφαίο και πωλείται 1.700 ευρώ, ενώ τα μόνα χαρακτηριστικά που έχω είναι η εσωτερική εμπέδηση και η αντίσταση (DC 5Ω), η συνιστώμενη εμπέδηση, 50-200Ω (τη χρησιμοποίησα με τον Audio Research PH5 στα 100Ω), η ενδοτικότητα στα 12μm/mN και το βάρος ανάγνωσης στα 2,2-2,7 γρ. Αν και είχα χρόνο μόνο για ελάχιστους δίσκους, η Ortofon αναδείχθηκε ένας ακριβής, ανοιχτός και καθαρός αναπαραγωγέας, οπωσδήποτε ταιριαστός στον Evolution.
Πριν τοποθετήσω την Ortofon, χρησιμοποίησα κεφαλές από τις Lyra, Transfiguration και Koetsu - διπλάσιου και πλέον κόστους. Πιστέψτε με: Δεν έφεραν σε αμηχανία την Ortofon. Είναι εκπληκτικά καλή, ακριβής, μουσική και προκλητική.
Εκτός από το phono stage της Audio Research, δοκίμασα τους λαμπάτους ενισχυτές Quad II και John Howes, τον τρανζιστοράτο Quad 909, τους προενισχυτές EAR 834P και Quad QC-24 και τα ηχεία Wilson Sophia 2. Από τις πρώτες νότες που αναδύθηκαν από το σύστημα κατάλαβα ότι ο Heinz είχε άφθονους λόγους να χαμογελάει για το μωρό του.
Όπως λέει το κλισέ, «έχεις μόνο μία ευκαιρία για την πρώτη εντύπωση». Και η πρώτη εντύπωση που δίνει αυτό το πικάπ είναι η αυθεντία. Η μουσική βγαίνει από μέσα του με απόλυτη συνοχή, σταθερότητα και έλεγχο. Δεν υπάρχει τίποτα ασαφές, τίποτα ανούσιο. Ξεκινώντας την επαφή μου με το Xtension, έβαλα από το νέο δίσκο 180 γρ. της Mobile Fidelity το εξαίσιο Sailin’ Shoes των Little Feat. Διάλεξα το κομμάτι του τίτλου του άλμπουμ, που έχει όλα τα στοιχεία για να αναδειχθούν συναίσθημα και πνεύμα εποχής.
Παρά το δύσκολο αυτό κομμάτι των Little Feat, το Χtension έχει απαράμιλλη ακρίβεια ταχύτητας, κορυφαία σταθερότητα και χειροπιαστό ρυθμό. Ποια ήταν η βάση για αυτό; Ένα συμπαγές μπάσο με κορυφαία μεταβατικά. Αυτό επιτρέπει στον ακροατή να απορροφήσει ό,τι απορρέει από το ρυθμικό μέρος της μπάντας με ακρίβεια. Την όλη εικόνα βοηθούσαν το πλάτος και το βάθος της σκηνής με τόσο ζωντανό τρόπο, που τα Wilson εξαφανίστηκαν σαν να ήταν τα ηλεκτροστατικά ηχεία αντίκες Quad ESL.
Προχωρώντας έβαλα στο πικάπ κάποια άλμπουμ vintage από τη Motown, δηλαδή των Marvin Gaye και Tammi Terrell, καθώς και των Smokey Robinson και Miracles (όλα σε εξαιρετικές επανεκδόσεις της Speakers Corner). Το Pro-Ject χάιδεψε το βιρτουόζικο παίξιμο του James Jamerson και απέδειξε το γιατί αυτή η δισκογραφική εταιρεία είναι τόσο δημοφιλής. Ήθελα να ακούσω τι θα μπορούσε να κάνει το Xtension με τους πλέον σπουδαίους ήχους από όλους: τα φωνητικά.
Παρ’ ότι η εναρμόνιση των Miracles πίσω από τη χαρακτηριστική φωνή του Smokey Robinson ανέδειξε επαρκώς τον τρόπο με τον οποίο το Pro-Ject ανακτά την ανθρώπινη φωνή, η αλληλεπίδραση ανάμεσα σε Gaye και Terrell ήταν αυτή που παρείχε το αποφασιστικό χτύπημα.
Το LP των Little Feat είχε ήδη δείξει ότι το Xtension δημιουργούσε έναν ευρύ, ανοιχτό χώρο στον οποίο οι εκτελεστές μπορούσαν να καμαρώσουν τη μουσική τους. Από τις ηχογραφήσεις της Motown, που συχνά ήταν ισοσταθμισμένες να ηχούν ωραία σε singles ή σε ραδιοφωνικές εκπομπές στα AM, το Pro-Ject απέδωσε αληθινό high-end ήχο που σχεδόν σε έφερνε σε αμηχανία: διευρυμένες δυναμικές αντιθέσεις, αφθονία λεπτομέρειας, το κάθε τι στη θέση του.
Δίσκο με το δίσκο, το Pro-Ject άρχισε να δείχνει και μιαν άλλη αρετή, μια ποιότητα που τώρα σημαίνει πιο πολλά από ό,τι τότε που το LP ήταν το κυρίαρχο φορμά. Κάθε νεοεισερχόμενος στον αναλογικό κόσμο ενδεχομένως να έχει μεγαλώσει με την έλλειψη θορύβου υποβάθρου που προσφέρουν τα CD, οπότε ο θόρυβος επιφανείας των LP ίσως τον ανησυχήσει.
Η ταχύτητα του Pro-Ject, οι δυναμικές και η σταθερότητά του αποτελούν εγγύηση ότι ο θόρυβος επιφανείας είναι τόσο χαμηλότερα από τη μουσική, που ακόμα και οι παύσεις ανάμεσα στα κομμάτια φαντάζουν σαν σε ψηφιακή τελετουργία.
Η χρήση των πικάπ SME με έχει κάνει κακομαθημένο. Ωστόσο, αυτό το πακέτο, σε τιμή πολύ χαμηλότερη του πικάπ αναφοράς μου, απέδειξε ότι η high-end απόδοση είναι ακόμη διαθέσιμη σε τιμές δεκαετίας ’80. Ακόμα καλύτερα, η απότιση φόρου τιμής του Heinz στα μεγάλα γιαπωνέζικα πικάπ της δεκαετίας του ’70 και του ’80 μοιάζει τόσο ένδοξα όμορφη και ανθρώπινη δίπλα στα τραχιά μέταλλα ενισχυτών και CD player, που υπάρχει περίπτωση να θεωρήσετε την αγορά αυτού του πικάπ ως αγορά έργου γλυπτικής. Όποιο και να είναι το κίνητρο της απόκτησης του Xtension, σας διαβεβαιώνω ότι ο κάτοχός του θα αποκτήσει το χαμόγελο του Heinz.
PRO-JECT XTENSION
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΚΡΑΔΑΣΜΩΝ: Μάζα
ΠΛΑΤΟ: Αλουμίνιο
ΜΟΤΕΡ: AC
ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ: 33/45rpm (ηλεκτρονικά), 78rpm (μηχανικά)
ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗΣ: ±0,09%
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (ΠxΥxB): 550x550x560 χλστ. (ανοικτό), 550x250x450 χλστ. (κλειστό)
ΒΑΡΟΣ: 20 κιλά
ΒΡΑΧΙΟΝΑΣ
Ortofon AS-309S
ΜΗΚΟΣ: 12 ίντσες
ΜΗΚΟΣ ΥΠΕΡΚΡΕΜΑΣΗΣ: 15 χλστ.
ΓΩΝΙΑ ΕΚΤΡΟΠΗΣ: 19°
ΚΕΦΑΛΗ
Ortofon SPU Classic GM E MKI
ΤΥΠΟΣ: Κινητού πηνίου
ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ: 20Hz-25.000Hz, -3dB
ΣΧΗΜΑ ΑΚΙΔΑΣ: Ελλειπτικό
ΕΝΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ: 8μm/mN
ΒΑΡΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ: 3,0-5,0 γρ.
ΕΞΟΔΟΣ: 0,2mV (1.000Hz, 5cm/s)
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ: 6Ω
ΒΑΡΟΣ: 30 γρ.
ΥΠΕΡ
- Κορυφαία αισθητική
- Πολύ καλή σχέση απόδοσης-τιμής
ΚΑΤΑ
- Δε θα έχετε χρόνο για CD
ΣΧΟΛΙΟ
Σε τέτοια τιμή η απόκτηση ενός πικάπ που μπορεί να δέχεται 12ιντσους βραχίονες και παράλληλα να αποπνέει εμφανισιακά την «ανθρωπιά» της αναλογικής εποχής είναι γαργαλιστική πρόκληση.
ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ: Orpheus Audio
ΕΠΑΦΗ: 210.5221.524
ΤΙΜΗ: 3.190 ευρώ (πλατό), 4.400 ευρώ (πλατό + βραχίονας), 590 ευρώ (κεφαλή)
ΕΝΘΕΤΟ
Το πικάπ που κατέφθασε στο στούντιο του περιοδικού συνοδευόταν από το βραχίονα Ortofon AS-309S. Πρόκειται για μια 12ιντση υλοποίηση που ανήκει στη σειρά βραχιόνων στατικής ισορροπίας AS της εταιρείας. Διακρίνεται για το υψηλό επίπεδο κατασκευής και τα υλικά υψηλής ποιότητας, με φιλοσοφία να υπηρετήσει το αναλογικό παρελθόν με ακριβή ηχητική αναπαραγωγή συνδυασμένη με διαχρονική αισθητική.
Μπορεί να «φορέσει» ευρεία γκάμα κεφαλών, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλών της σειράς SPU της Ortofon, οι οποίες όμως απαιτούν έξτρα αντίβαρο, λόγω μεγάλου βάρους. Η κεφαλή που είχε προσαρμοσθεί ήταν η SPU Classic GM E MKII της Ortofon, που χαρακτηρίζεται από δυναμική ηχητική αναπαραγωγή. Πρόκειται για κεφαλή κινητού πηνίου με ακίδα ελλειπτικού προφίλ. Η ελλειπτική ακίδα παρέχει πιο λεπτομερή αναπαραγωγή και πιο εκτεταμένη ηχητική εικόνα.
Οι κεφαλές της σειράς SPU Classic αποτελούν κορυφαία λύση για την αναπαραγωγή και των πρώτων αλλά και των σύγχρονων στερεοφωνικών ηχογραφήσεων. Οι τιμές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά αναφέρονται στο βραχίονα και στην κεφαλή που είδαμε στο περιοδικό.
