Μια καλοκουρδισμένη ψηφιακή μηχανή που παίζει απρόσκοπτα δείγματα, αναλύσεις και ψηφία κάθε ηχητικού είδους

H Τ+Α είναι μια από τις παλαιότερες high-end εταιρείες με έδρα τη Γερμανία. Από το 1978 που ιδρύθηκε, έως σήμερα, σχεδιάζει και υλοποιεί συσκευές που διακρίνονται για την αψεγάδιαστη σχεδίαση, την ποιότητα κατασκευής και την ηχητική απόδοση. Το T+A σημαίνει Theory and Application, δηλαδή «Θεωρία και Εφαρμογή».

Η εταιρεία διαθέτει μια ιδιαίτερα εκτεταμένη γκάμα ηλεκτρονικών από ψηφιακές μέχρι πικάπ, αλλά και εκτεταμένη γκάμα ηχείων. Απορίας άξιο είναι πως αυτός ο κατασκευαστής απουσίαζε τόσα χρόνια από το πάνθεο που αντιπροσωπεύονται στη χώρα μας.

Ευτυχώς αυτό άλλαξε πρόσφατα με την ανάληψη της αντιπροσώπευσης της από την Audio Soul. Αντικείμενο της δοκιμής μας είναι το πρόσφατα παρουσιασμένο DAC 8 DSD, ένας μετατροπέας DAC που φιλοδοξεί να αποδώσει ηχητικά πολύ πάνω και πέρα από την κατηγορία τιμής του. Σχεδιαστικά ανήκει στην κατηγορία των «μικρών» συσκευών με πλάτος 29 εκ, ενώ το φινίρισμα και η ποιότητα κατασκευής είναι κυριολεκτικά υπεράνω κριτικής.

Τα παχιά αλουμινένια τοιχώματα, το άψογο βούρτσισμα του μαύρου και ασημένιου φινιρίσματος και η προσοχή στην παραμικρή λεπτομέρεια δεν αφήνουν καμιά απολύτως αμφιβολία για την σοβαρότητα με την οποία η T+A έχει αντιμετωπίσει τη συσκευή.

ΑΛΛΟ ΕΙΔΟΣ
Το DAC 8 DSD απορρίπτει όλες τις σύνηθεις τεχνικές δημιουργίας ενός DAC, επιστρέφοντας στο σχεδιαστήριο και υλοποιώντας τη συσκευή από το μηδέν. Ο λόγος είναι η ανάγκη για την καλύτερη δυνατή αναπαραγωγή των σημάτων PCM και DSD, καθώς τα δύο φορμά έχουν εντελώς διαφορετική μορφολογία και ωκ εκ τούτου απαιτήσεις στα ψηφιακά και τα αναλογικά κυκλώματα. Έτσι το DAC8 διαθέτει δύο πλήρως ανεξάρτητα ψηφιακά τμήματα και DAC, ένα για τα σήματα PCM και ένα για τα σήματα DSD, με το καθένα να έχει βελτιστοποιηθεί για το αντίστοιχο φορμά.

Για τα σήματα DSD το ψηφιακό μονοπάτι είναι «άμεσο» δηλαδή δεν παρεμβάλλεται oversampling ή noise-shaping ενώ το True 1bit DSD DAC δεν «πειράζει» το DSD, δηλαδή δεν το μετατρέπει σε PCM ούτε του αλλάζει τη συχνότητα δειγματοληψίας. Επίσης το αναλογικό φίλτρο διαθέτει επιλεγόμενο συχνοτικό εύρος (Clean/Wide), δηλαδή εάν ο ενισχυτής μας δεν έχει πρόβλημα, το DAC διαθέτει, σε σήμα DSD, συχνοτικό εύρος έως τα 120KHz.

Όσον αφορά το κομμάτι που αναλαμβάνει την μετατροπή των σημάτων PCM, εδώ συναντούμε εντελώς διαφορετική τοπολογία. Χρησιμοποιούνται τετραπλά DAC 32bit/384KHz της Burr Brown (PCM1795) για την αύξηση της ακρίβειας της μετατροπής, ενώ οι αλγόριθμοι υπερδειγματισμού έχουν δημιουργηθεί με στόχο την καλύτερη επαναδημιουργία της αναλογικής κυματομοφής. Έτσι εκτός από το συμβατικό oversampling FIR (με επιλογές FIR1 και FIR2), το DAC8 DSD χρησιμοποιεί και υπερδειγματισμό βασισμένο σε πολυώνυμες εξισώσεις τύπου Bezier-Spline. Μάλιστα ο χρήστης μπορεί να επιλέξει το Bezier 1 που συνδυάζει τον υπερδειγματικό Bezier-Spline με το κλασσικό FIR και το Bezier 2 που αποδίδει την πιστότερη δυνατή μετατροπή του ψηφιακού σήματος σε αναλογικό. Σε όλες τις περιπτώσεις το oversampling πραγματοποιείται από το τμήμα DSP. Να τονίσουμε στο σημείο αυτό ότι οι αλγόριθμοι oversampling είναι διαθέσιμοι μόνον για σήματα PCM και όχι για σήματα DSD, στα οποία η υψηλή πυκνότητα των ψηφιακών δειγμάτων απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση της ψηφιοαναλογικής μετατροπής.

Ως προς την υποστήριξη των αναλύσεων το DAC8 φτάνει «στο θεό» καθώς υποστηρίζει PCM 32bit/384KHz αλλά και DSD512, όντας ένα από τα ελάχιστα DAC της αγοράς που μπορούν να αναπαράξουν αρχεία DSD στα 24,6MHz. Να σημειώσουμε εδώ ότι η αναπαραγωγή αρχείων DSD512 μπορεί να γίνει μόνον από Windows PC με την προσθήκη ενός επιπλέον driver που παρέχει στο χρήστη η εταιρεία.

Το καυτό θέμα του jitter έχει αντιμετωπιστεί με ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο. Εκτός από το συμβατικό digital receiver που κλειδώνει στο εισερχόμενο ψηφιακό σήμα, το DAC 8 υιοθετεί και ένα δεύτερο, εσωτερικό ταλαντωτή υψηλής ακριβείας. Ο ταλαντωτής αυτός απορρίπτει εντελώς το jitter της ψηφιακής ροής, καθώς επαναχρονίζει το σήμα με τοπικό ρολόι, χωρίς να χρησιμοποιεί το σήμα χρονισμού της πηγής μας.

Τα DAC του ψηφιακού τμήματος είναι θωρακισμένα με χάλκινα καπάκια, ενώ η συνολική ποιότητα κατασκευής είναι αψεγάδιαστη. Μεγάλος, θωρακισμένος δαχτυλιοειδής μετασχηματιστής, ξεχωριστά τροφοδοτικά για τα ψηφιακά και αναλογικά κυκλώματα, θωράκιση των επιμέρους σταδίων, κορυφαία εξαρτήματα σε όλα τα στάδια και παντελής απουσία τελεστικών στα αναλογικά στάδια. Μάλιστα το DAC8 μπορεί να παρακάμψει και τον προενισχυτή μας, καθώς διαθέτει ενσωματωμένο volume control, οπότε μπορεί να συνδεθεί απευθείας στον ενισχυτή ή τα ενεργά μας ηχεία μέσω απλών ή ισορροπημένων εξόδων. Η υποδοχή ακουστικών είναι και αυτή κορυφαίας ποιότητας, έχοντας τη δυνατότητα να οδηγήσει ακόμα και τα πλέον απαιτητικά ακουστικά, με κορυφαία ηχητική απόδοση και σε ιδιαίτερα υψηλές στάθμες.

Από πλευράς ψηφιακών συνδέσεων το DAC8 είναι πάνοπλο με πέντε ηλεκτρικές SPDIF (τέσσερις σε RCA και μια BNC), μια οπτική, μια AES/EBU και μια USB, ενώ μέσω των συνδέσεων Ethernet μπορεί να συνδεθεί με σύστημα αυτοματισμού AMX ή Crestron.

Στην πρόσοψη του DAC8 συναντούμε την ευανάγνωστη οθόνη ενδείξεων και τα πλήκτρα επιλογής εισόδων, φίλτρων oversampling, αλλαγής της απόλυτης φάσης και ρύθμισης της στάθμης. Υπάρχει δε η δυνατότητα επιλογής του αναλογικού φίλτρου, ως Clean που αφήνει ελεύθερη την απόκριση συχνότητας του DAC έως τα 60KHz ή ως Wide με την απόκριση συχνότητας να φτάνει έως τα 120KHz. Η επιλογή Wide δεν είναι διαθέσιμη σε σήμα DSD64 (στα 2,8MHz) για την αποφυγή θορύβου ή τεχνουργημάτων. Ο χρήστης μπορεί επίσης να «καλέσει» τα μενού της συσκευής αυξομειώνοντας τη φωτεινότητα της οθόνης και ρυθμίζοντας την ισορροπία καναλιών. Όλες οι λειτουργίες του DAC 8 DSD ρυθμίζονται και από το συνοδευτικό τηλεχειριστήριο, το οποίο μπορεί να είναι μικροσκοπικό, είναι όμως πολύ βολικό, λόγω του “λαστιχένιου” φινιρίσματος και της χρωματικής κωδικοποίησης των πλήκτρων ανά λειτουργία.

Ηχητική μεταμόρφωση
Το DAC8 DSD έχει πολλούς άσους στο μανίκι του. Καταρχήν αφαιρεί από την αλυσίδα αναπαραγωγής τον προενισχυτή γραμμής, μεγιστοποιώντας έτσι σε μεγάλο βαθμό το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Κατά δεύτερο λόγο δίνει στον ακροατή τη δυνατότητα να επιλέξει τον βέλτιστο τρόπο oversampling ανάλογα με το πρόγραμμα και τα συνοδά μηχανήματα. Επιπλέον βελτιστοποιεί την αναπαραγωγή σε σήμα PCM και DSD, αφού υιοθετεί, όπως ήδη αναφέραμε, δύο ανεξάρτητα ψηφιακά μονοπάτια.

Tο συνδέσαμε αρχικά, απευθείας με τα ενεργά monitor Tannoy Precision 8D με πηγή το πιστό μας Theta CD Player, ακούγοντας CD. Οι ακροάσεις συνεχίστηκαν με αρχεία high-res 24bit/384kHz και DSD256, αλλά και με AirPlay streaming από την υπηρεσία Apple Music, (μέσω του media player Xtreamer SideWinder 4), για να δούμε πως συμπεριφέρεται το DAC σε αρχεία κωδικοποιημένα με απωλεστική συμπίεση.

Παρότι πρόσφατα ακούσαμε το καταπληκτικό Bryston BDA-3, το οποίο βασίζεται στο κορυφαίο τσιπ AKM4490 και διαθέτει πολύ «ψαγμένα» αναλογικά στάδια, το T+A DAC8 DSD προχωράει ένα βήμα παραπέρα. Η αφαίρεση του προενισχυτή από την πορεία του σήματος, το εξελιγμένο oversampling και η σωστή διαχείριση PCM και DSD απογειώνουν το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα του DAC8 είναι η «μεταμόρφωση» του σήματος 16bit/44,1ΚHz με την υιοθέτηση του κατάλληλου oversampling. Ακούγοντας τον ένα μετά τον άλλο τους διαθέσιμους αλγόριθμους, καταλήξαμε στον Bezier-Spline 2 που (σε αυτό συμφωνούμε με την εταιρεία) διαθέτει τον πιο ουδέτερο και πιστό προς το πρόγραμμα ήχο. Όσο για την επιλογή του αναλογικού φίλτρου (Clean/Wide), η θέση Wide μας έδωσε τον πιο ατμοσφαιρικό και διάφανο ήχο.

Η απόδοση λοιπόν του T+A με τα CD μας, αγγίζει τα ηχητικά επίπεδα του υπέρ-διπλασίου κόστους PS Audio DirectStream DAC. Βελτιώνει το «φτωχό» 16bit/44,1KHz τόσο πολύ, ώστε το CD καταλήγει να ακούγεται σαν high-res. Με «καθαρόαιμα» αρχεία high-res, ειδικά τις υπέροχες εγγραφές της 2L σε 24bit/384kHz και DSD256, το DAC 8 DSD κάνει το σύστημα αναφοράς μας να ακούγεται σαν σύστημα πολλαπλασίου κόστους. Ο πλούτος και ο όγκος της μουσικής πληροφορίας είναι τόσο μεγάλος, ανεξάντλητος ουσιαστικά, ώστε τα ενεργά Tannoy ακούγονται σαν ηχεία πολύ υψηλότερους κόστους και μεγέθους.

Σε μεγάλα συμφωνικά έργα, όπως η 2η συμφωνία του Mahler, στην υπέροχη εγγραφή της Linn (24bit/192kHz) τα επιμέρους όργανα και φωνές διαθέτουν τρισδιάστατη παρουσία στο χώρο, σαν να βρίσκονται ανάμεσα στα ηχεία μας. Επιπλέον όμως «στηρίζονται» σε ένα ξύλινο δάπεδο (του Watford Colosseum, όπου έγινε η εγγραφή) το οποίο επίσης δονείται σαν αντηχείο, διαμορφώνοντας την ηχητική ταυτότητα της συγκεκριμένης αίθουσας. Αυτό το χαρακτηριστικό, που κάνει τις καλές εγγραφές high-res να ακούγονται σαν να είμαστε στο στούντιο και όχι στο σπίτι μας, το έχουμε ακούσει μονάχα με πολύ ακριβότερα και μεγαλύτερα ηχεία και συστήματα, ουδέποτε όμως από τα ενεργά Tannoy μας.

Αυτό είναι το υπέρτατο επίτευγμα του T+A DAC8 DSD, για το οποίο πολύ δύσκολα θα το αποχωριστούμε όταν θα πρέπει να επιστραφεί στην αντιπροσωπεία. Έχει τη δυνατότητα να «ταΐσει» το εκάστοτε σύστημα με σήμα τόσο υψηλού επιπέδου, ώστε να ξεπεραστούν ακόμα και κάποιοι από τους εγγενείς περιορισμούς των συνοδών ηλεκτρονικών και ηχείων!

Εννοείται δε ότι σε όλες τις συμβατικές παραμέτρους της μουσικής αναπαραγωγής, το DAC8 «βάζει τα γυαλιά» σε υλοποιήσεις πολύ υψηλότερου κόστους. Η δυναμική περιοχή είναι ανεξάντλητη, η ευκρίνεια και η καθαρότητα είναι χειρουργικού επιπέδου, ενώ το τελικό αποτέλεσμα είναι πάντα απόλυτα ουδέτερο και ρεαλιστικό χωρίς τον παραμικρό χρωματισμό σε κάποιο σημείο του φάσματος. Το T+A έκανε μάλιστα το «θαύμα» του ακόμα και στα συμπιεσμένα αρχεία από την υπηρεσία Apple Music, όπου το δραστικό reclocking εκμηδένισε το jitter, ενώ το αποτελεσματικό oversampling έκανε το streaming να ακούγεται καλύτερα και από CD!

Το κερασάκι στην τούρτα του DAC8 είναι ο άριστης ποιότητας ενισχυτής ακουστικών, που οδήγησε εξαιρετικά τα απαιτητικά Audeze EL-8, τόσο από πλευράς ηχητικής ποιότητας όσο και από πλευράς στάθμης, ολοκληρώνοντας έτσι την άψογη εικόνα του DAC.

Συμπερασματικά το T+A DAC 8 DSD είναι ένα ψηφιακό αριστούργημα, που αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η T+A είναι μια εξαιρετικά σοβαρή εταιρεία. Μια εταιρεία που αντιμετωπίζει τις υλοποιήσεις της επιστημονικά, υιοθετώντας έξυπνο και αποτελεσματικό R&D. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το DAC8 μας «μάγεψε», αποτελώντας μακράν το καλύτερο ηχητικά και πιο καλοεξοπλισμένο DAC που έχουμε δοκιμάσει στην κατηγορία τιμής του, και ένα DAC που ξεπερνάει πολλές υλοποιήσεις πολλαπλασίου κόστους.

T+A DAC8 DSD
ΕΙΔΟΣ: μετατροπέας DAC και USB DAC με
ενσωματωμένο προενισχυτή και ενισχυτή ακουστικών
ΠΑΙΖΕΙ: PCM μέχρι 32bit/384KHz, DSD μέχρι DSD512 και DXD
DAC: Custom 1bit για DSD, ΤΙ PCM1795 (Burr Brown) για PCM
ΕΙΣΟΔΟΙ: 1xUSB, 5xCoaxial (RCA/BNC), 1xToslink, 1xAES/EBU
ΕΞΟΔΟΙ: 2xVariable Out/Line Out (single-ended/balanced), 1xDigital Out
(coaxial), 1xΑκουστικών
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ: στάθμη, ισορροπία καναλιών, επιλογή oversampling
(FIR1, FIR2, BEZ1, BEZ2), επιλογή αναλογικού φίλτρου (CLEAN/WIDE),
φωτεινότητα οθόνης, επιλογή Variable Out/Line Out
ΕΥΚΟΛΙΕΣ: οθόνη ενδείξεων, σύνδεση με σύστημα αυτοματισμού
AMX/Crestron, τηλεχειρισμός
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (ΠxΥxB): 270x90x270 χλστ.
ΒΑΡΟΣ: 4 κιλά

ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ: Audio Soul Ultra
ΕΠΑΦΗ: 210 38.39399
ΤΙΜΗ: 2.750 ευρώ

Υπέρ:
Διαφορετικό ψηφιακό μονοπάτι για PCM και DSD
Μεταβλητή αναλογική έξοδος
Επιλογή αλγόριθμων oversampling

Κατά:
Μικροσκοπικό τηλεχειριστήριο

Σχόλιο
Το T+A DAC 8 DSD θα μπορούσε να κοστίζει πολύ περισσότερο και να δικαιολογεί απόλυτα την τιμή του. Υποστηρίζει αρχεία PCM έως 32bit/384ΚHz και DSD512, ενώ η άριστη ηχητική του συμπεριφορά μεταμορφώνει τα συνοδά ενισχυτικά και ηχεία, κάνοντας τα να ξεπερνούν τα όρια τους.